افزودنی‌های زودگیر بتن چیست؟
بتن یکی از ضروری‌ترین مواد در ساخت و ساز است که متشکل از سیمان، ماسه، سنگدانه‌ها، آب و مواد افزونی بتن است. افزودنی‌های بتن مواد مهمی هستند که برای اصلاح خواص بتن تازه و هچنین خواص بتن سخت شده همانند افزایش و یا کاهش زمان گیرش، افزایش پیدا کردن سختی، کارایی، مقاومت، وزن واحد و غیره استفاده می‌شوند و به عنوان افزودنی‌های بتن به آن اضافه می‌شوند. انواع مختلفی از افزودنی‌های بتن یا مواد شیمیایی ساختمانی در بازار وجود دارد. برخی از آن‌ها افزودنی های زودگیر بتن هستند که نقش تسریع کننده دارند برخی نرم‌کننده، فوق روان‌کننده هستند، بعضی هم دیرگیر و بعضی حباب زای بتن هستند که مطابق با نیاز استفاده می شود.
زودگیر بتن
ترکیبی است که سبب می‌شود که سرعت هیدراتاسیون سیمان را افزایش داده و در نتیجه باعث کوتاه شدن زمان گیرش یا افزایش دادن سرعت توسعۀ استحکام یا هر دو مورد می‌شود. تمام مواد افزودنی بتن اثرات و تغییرات متفاوتی در خواص بتن دارند. از مواد شیمیایی مختلف طبیعی یا تولیدی به عنوان افزودنی‌ها استفاده می‌شود. زود گیر‌کننده‌های بتن موادی هستند که توسعه مقاومت اولیۀ بتن، یا همان سخت شدن را تسریع می‌کنند و همچین ممکن است گیرش بتن را تسریع کنند، به عبارت دیگر برای کمتر کردن زمان گرفتن و افزایش دادن سرعت توسعۀ مقاومت اولیه در بتن، افزودنی‌های تسریع‌کننده به بتن اضافه می‌شود. درواقع سرعت سفت شدن و سرعت سخت شدن را افزایش می‌دهد.
گسترۀ استفاده از این مادۀ شیمیایی به عنوان زودگیر کننده و هم چنین شتاب دهندۀ سرعت گیرش بتن دلیل بر این شده است که اطلاعات و همچنین تجارب بسیار زیادی دربارۀ تاثیر گذاری این مادۀ شیمیایی بر بتن به دست بیاید . در کنار بیشتر شدن سرعت گیرش، این نوع از مادۀ شیمیایی سبب بیشتر شدن جمع شدگی، خوردگی فولاد تقویت شده و تغییر رنگ بتن می شود .
انواع زودگیر کنندۀ بتن
دستۀ اول: شامل مواد شیمیایی همانندالکترولیت ضعیف، نیتریت سدیم، کلرید سدیم و همچنین ترکیبات عالی غیر الکترولیتی است که باعث می‌شود که نقطۀ انجماد آبی که در بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد کم شود اما این دسته به عنوان شتاب دهندۀ ضعیف عمل می‌کنند.
دستۀ دوم: شامل ترکیبات باینری و سه‌گانه است که دارای پتاس و مواد افزودنی بر اساس کلرید کلسیم، نیترات سدیم، کلرید کلسیم با نیترنت سدیم، نیترات کلسیم، نیترات، اوره و سایر مواد شیمیایی است. خاصیت ضد یخ دارند و در تقویت و تنظیم و سخت شدن بتن موثرند. این نوع از زودگیرکننده‌ها به طور معمول در درجات بالاتری نسبت به ترکیبات معمولی استفاده می‌شود.
ویژگی‌های تسریع کنندۀ بتن
مهم ترین ویژگی و کاربرد تسریع‌کننده بتن یا همان مواد افزودنی زودگیرکننده بتن این ایت که سبب تسریع واکنش آلومینات‌ها می شود که در اغلب موارد منجر به آزاد شدن گرمای زیادی در بتن می‌شوند. همین امر هم باعث می‌شود که واکنش آبگیری سیلیکات‌ها به سرعت بیشتری انجام شود. انواع مختلف از تسریع‌کننده‌های بتن همانند تری‌اتانول آمین‌ها در بازار پیدا می‌شود که واکنش آلومینات‌ها را با گچ سرعت می‌دهد ولی اصلاً تأثیری بر واکنش سلیکات‌ها ندارند.
مزایای زودگیر بتن
برخی از زودگیر‌های بتنی که اخیراً تولید می‌شوند بسیار قوی هستند به طوری که می‌توان در کمتر از پنج دقیقه سیمان را به سنگ تبدیل کرد. زود گیر‌های بتن به قالب اجازه می‌دهند که زودتر از قالب حذف شود زیرا باعث می‌شود که سرعت توسعۀ مقاومت اولیه در بتن بیشتر شود. افزودنی‌های تسریع‌کننده گیرش بتن هم در زمینۀ محصولات پیش ساخته بسیار سود هستند. مواد افزودنی تسریع‌کننده مدت زمان لازم برای عمل‌آوری بتن را کم می‌کنند و در نتیجه حرارت اولیۀ هیدراتاسیون را کم می‌کند و بر مشکل ترک حرارتی در بتن هم غلبه می‌کند.
معیاب زودگیر‌کننده‌های بتن
کلرید کلسیم معمول ترین و رایج‌ترین مادۀ افزودنی تسریع‌کننده است زیرا ارزان، کافی و به راحتی هم در بازار پیدا می‌شود اما کلرید کلسیم برای بتن مسلح و بتن از قبل آماده شده بسیار ضرر دارد. زیرا وجود بیش از حد کلرید کلسیم امکان دارد با انقباض و سفت شدن سریع در هنگام خشک شدن، باعث ایجاد ترک در سطح شده، و یا باعث بیشتر شدن خوردگی در آرما تور‌های فولادی و افزایش یافتن پتانسیل پوسته پوسته شدن شود. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که داشتن اگاهی در مورد افزودنی‌های زودگیرکننده برای استفادۀ درست از آن مفید است زیرا تسریع‌کننده‌ها برای بتن مفید هستند البته آن هم در زمانی که به درستی از آن استفاده شود.
قیمت زودگیر کنندۀ بتن
استفاده از افزودنی بتن سبب می‌شود که بتن مورد نظر در برابر عوامل محیطی از جمله: سرما، گرما و موارد دیگر عملکرد بهتری را به نمایش گذارد. هیچ گونه توصیه‌ای برای استفاده از بتن معمولی در موقعیت‌هایی همانند سرمای زیر صفر درجه وجود ندارد و اصلاً هم توصیه نمی‌شود. متخصصین در این زمینه پیشنهاد می‌کنند که با توجه به شرایط محیطی و تحت نظارت مهندسین از افزودنی‌هایی همانند زودگیر کنندۀ بتن برای پیشگیری از آسیب به بتن استفاده شود.
دلایل استفاده از زودگیر کنندۀ بتن
به طور معمول مکانسیم زودگیر کنندۀ بتن به این صورت عمل می‌کنند که با اضافه کردن مواردی به شکل مایع، پودر بتن زودگیر و یا اسپری به بتن و یا حل کردن آن‌ها در آب، به شکل موقت واکنش‌های هیدراتاسیون سیمان را بیشتر می‌کند و همین باعث می‌شود که دورۀ گیرش اولیۀ بتن به سرعت انجام شود. مقدار مدت گیر کردن بتن، به ترکیب نوع زودگیر کنندۀ بتن و همچنین نوع سیمان مصرفی آن بستگی دارد.
نتیجه‌گیری
به طور کلی از گذشته تا به امروز از روش‌های مختلفی برای بیشتر کردن زمان گیرش بتن استفاده شده است اما با این وجود ساده‌ترین راه و همچنین مطمئن‌ترین راه، استفاده کردن از زودگیر کنندۀ بتن همانند ضد یخ‌ها می‌باشد. این روش نه تنها ایمن‌ترین روش برای کار است و نتایج بدست آمده از آن هم بسیار خوب بوده است بلکه زمان زیادی برای بتن‌ریزی به خصوص بتن‌ریزی‌های حجیم در شرایط سخت در اختیار افراد قرار می‌گیرد و همین هم سبب می‌شود که زمان گیرش بتن زودتر اعمال شود. تسریع کنندۀ بتن به ترکیبات شیمیایی بستگی دارد و امکان دارد که در زمان بتن‌ریزی عملکرد بسیار متفاوتی از خود نشان دهد اما این انتظار هم می‌رود که عملکرد چنین موادی به خاطر تسریع واکنش آلومینات‌های سیمان باشد.
